Aquesta contribucion foguèt facha per Matieu Castel, la podretz tanben tornar trapar sul Jornalet dins gaire.
Far un bilanç de la jornada dau 24 es complicat. Complicat d’en premier perdequé s’agisse pas per ieu de portar la critica ai nombrosei personas que faguèron l’esfòrç de se desplaçar, nimai de far d’atacas que pòdon èstre sentida coma personalas ais organizaires, qu’ai personalament ren en còntra d’elei (emai puslèu un respiech vertadier). Pasmens fau sacher de còp portar un agach a posteriori sus leis accions menadas per nòstre moviment dins sa globalitat. La situacion actuala de la lenga occitana dins son ensem e pas solament dins lei regions lei mièlhs avançadas dins sa reconoissença institucionala s’amerita d’efiech de se pausar de questions.
Lei chifras mai nautas avançadas son de 15 000 personas, emai se parla en generau d’alentorn de 6 000 personas presentas dins lei mèdias que prenguèron lo temps de ne’n parlar (franc dei mèdias occitan que reprenon la chifra deis organizaires). Pasmens, emai l’aguèsse agut 15 000 personas, lo revèrs es una evidéncia amb mens de la mitat de personas a rapòrt dau darrier passa-carriera tolosenc.
Au bèl acabar lo passa-carriera, de responsables occitanistas manquèron pas d’escornar leis associacions e lei personas escarsas que se mostrèron dobtosa sus l’interés d’aquesta jornada. Sus de fius publics de rets sociaus, eisitèron pas de tractar lei non-alinhats de « romegaires », d’« ases », de gens que deurián aguer « vergonha » e que se pòdon pas mai « dire militants occitans ». Emai posquèri liegir que Marselha èra de tot biais « pas mai una vila occitana », escrich per un responsable provençau. Lo tot en se regaudissant de l’espectaclosa e bèla capitada d’aquela jornada.
M’es avís pasmens que siguèsse estada una tant bèla capitada aquesta jornada, aurián pas agut d’insolentar leis absènts amb una tala violéncia. M’es avís tanben que lo trauc de 10 a 15 000 personas, segurament encara mai, a rapòrt dau passa-carriera de Tolosa pòu en ren èstre degut ai presa de posicions dei non-alinhats. S’èra lo cas, leis responsables dau darrier passa-carriera deurián lèu lèu prene lenga amb elei que d’associacions capables de non mobilizar 15 000 personas ne devon pas aguer gaire en Occitània.
Mai çò ben pus piétger, es qu’en anant rampelar a la lèsta an’un passa-carriera « unitari » una velha d’eleccions regionalas e en anant prepausar d’organizar de pertot de recampaments per cada lenga « regionala », nòstreis organizaires donèron ai pseudo-provençalistas dau Couleitiéu Prouvènço una fenèstra e una tribuna per s’exprimir.
Luèga de se passar dins l’indiferéncia costumiera, aquest an d’aquí, lo passa-carriera d’Arle faguèt venir tres candidats a l’eleccion regionala, demieg lei quaus, probable, aqueu que serà lo president de la region Provence-Alpes-Côte d’Azur. Lei pseudo-provençalistas se pausèron coma lei solets interlocutors per sa veision trencada de la lenga d’Òc, dau temps que leis occitanistas provençaus, gascons, lemosins, auvernhàs ò niçarts anavan escotar de candidats ais eleccions regionalas dins la futura granda region Miegjorn Pirenèu Lengadòc Rosselhon far de promessas a portada unicament localas e en ren virada devèrs l’ensem dei territòris occitan !
De nacionau e pan-occitan, lo passa carriera se transmudèt coma previst per d’uneis « ases » en passa-carriera locau, virat unicament devèrs leis frontièras regionalas decidida per París. Paradòxe crudèl : encapèt de renforçar lo moviment anti-occitan en Provença, dins un contèxte malastrós per l’avenidor deis associacions occitanistas ailà.
Anatz pas creire que me regaudissi d’aquela revirada, que la regreti pregondament. Espèri qu’aurà a tot lo mens lo merite de nos far nos questionar sus nòstres biais d’agir. Avem pas sachut menar aquesta analisi après deis autrei passejadas que siguèron de bravei capitadas, emai amb ben pauc de vertadierei retombadas per la situacion generala de la lenga d’Òc. Es l’ora bessai de se li metre per assajar de comprene çò que nos menèt totei a n’aqueu ponch.
Cresi nautament que devem totei refondar nòstres biais d’accion, bèu premier en se recampant amb l’espandi lo mai larg possible, franc dei consideracions personalas e ideologicas. Devem tanben donar la paraula a una nòva generacion occitanista que deu èstre portada per leis ancians per preparar l’avenidor. Aquela acampada nacionala ven de mai en mai una necessitat e una evidéncia e siáu urós de veire que d’iniciativas son ja estadas presa devèrs aquesta direccion.
La logica e l’intérés generau devon vague que vague l’emportar sus leis interés particulars per posquer assajar de trabalhar ensems a l’entorn d’un subjècte que, v’espèri, nos recampa totei : la subrevida de la nòstra lenga dins l’ensems de son territòri.
Marcha! 